فرسودگی شغلی یا کارزدگی چیست؟

علل اصلی فرسودگی شغلی

فرسودگی شغلی معمولاً نتیجه یک عامل منفرد نیست، بلکه حاصل ترکیبی از فشارها، شرایط محیطی و ویژگی های فردی است. شناخت علل اصلی کارزدگی می تواند به افراد و سازمان ها کمک کند تا پیشگیری بهتری از این پدیده داشته باشند. مهم ترین عوامل عبارت‌اند از:

۱- فشار کاری زیاد و مداوم

یکی از شایع ترین علل فرسودگی شغلی، حجم بالای کار و فشار مداوم برای انجام وظایف است. زمانی که فرد فرصت کافی برای استراحت، بازسازی انرژی و بازیابی ذهن ندارد، خستگی و استرس مزمن ایجاد می شود که به مرور به کارزدگی منجر خواهد شد.

۲- عدم تعادل بین زندگی شخصی و کاری

وقتی کار بر زندگی شخصی غلبه پیدا کند و فرد نتواند زمان کافی برای خانواده، تفریح و استراحت اختصاص دهد، تعادل روانی او به هم می‌خورد. این عدم توازن یکی از زمینه‌های مهم ایجاد فرسودگی شغلی است که کیفیت زندگی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

۳- نبود حمایت از سوی مدیران و همکاران

در محیط های صنعتی که فشار کاری بالا است، نبود حمایت، قدردانی و همدلی از سوی مدیران و سرپرستان می تواند زمینه بروز کارزدگی را به طور چشمگیری افزایش دهد. کارگر یا تکنسینی که احساس می کند تلاش هایش در خطوط تولید نادیده گرفته می شود یا در مواجهه با مشکلات کاری تنها گذاشته شده است، بیشتر در معرض استرس و فرسودگی شغلی قرار می گیرد. این وضعیت نه تنها بر سلامت جسمی و روانی افراد اثر منفی دارد، بلکه باعث افت روحیه تیمی و کاهش بهره‌وری کل مجموعه صنعتی نیز می شود.

۴- ویژگی های شخصیتی مانند کمال‌گرایی

برخی ویژگی های شخصیتی نیز می توانند احتمال کارزدگی را بالا ببرند. افرادی که بیش از حد کمال‌گرا هستند، معمولاً از خود توقعات غیرواقعی دارند و دائماً در تلاش برای بی نقص بودن هستند. این نگرش، فشار روانی زیادی ایجاد کرده و در نهایت به فرسودگی شغلی می‌انجامد.

۵- احساس ناتوانی و کنترل نداشتن بر شرایط کاری

یکی دیگر از عوامل مهم، نبود حس کنترل بر کار یا محیط کاری است. وقتی فرد احساس می کند تصمیم‌گیری ها خارج از اختیار اوست و توانایی تأثیرگذاری بر شرایط ندارد، دچار استیصال می شود. این وضعیت به تدریج انرژی روانی او را تحلیل برده و به کارزدگی ختم می شود.